De innerlijke criticus wordt in therapie vaak overgeslagen
In meer dan 20 jaar werken met mensen heb ik gezien dat de ‘innerlijke criticus’ vaak wordt overgeslagen. Terwijl juist hier de sleutel ligt. Want je kunt mindfulness beoefenen, werken met bewustzijn, en proberen jezelf te verbeteren… maar als je die innerlijke stem – je innerlijke criticus – niet leert kennen, blijf je vastzitten in oude patronen.
Die criticus herken je misschien wel: die stem (of dat gevoel) die zegt dat je niet goed genoeg bent, dom, te veel of juist te weinig. Het zijn de negatieve kernovertuigingen die vroeg in je jeugd zijn ingeprent – vaak nog vóór je zesde jaar, toen je hersenen nog niet konden relativeren. Ouders, school, kerk of andere omgevingen hebben je (bewust of onbewust) boodschappen gegeven die je diep in jezelf hebt opgeslagen.
Je innerlijke criticus diende als beschermer
En die criticus? Die staat altijd paraat. Soms met een “critic attack”, waarin hij je bestookt met pijnlijke overtuigingen. Het voelt keihard en gemeen, maar bedenk: ooit was deze criticus een beschermer. Hij hielp je te overleven in een omgeving die niet altijd veilig was. Alleen… nu belemmert hij je om vrij en voluit te leven.
Elke keer dat je innerlijke criticus toeslaat, wordt eigenlijk jouw innerlijk kind geraakt. Dat kleine meisje of jongetje dat ooit pijn had, verdrietig of bang was, en geen ruimte kreeg om dat te laten zien. Daarom werken we in dit proces niet alleen met gedachten, maar ook met het lichaam. Daar voel je waar de oude pijn zich verstopt heeft.
De criticus houdt je klein met schaamte en negatieve overtuigingen. Giftige schaamte zorgt ervoor dat je je niet durft uit te spreken, dat je jezelf afwijst nog vóór een ander dat kan doen. Het klinkt misschien somber, maar het is essentieel dit te herkennen. Zonder dit inzicht blijft werken met trauma vaak oppervlakkig.
In deze video leg ik je de dynamiek van de innerlijke criticus stap voor stap uit met behulp van de schatkaart en tekeningen. Zo leer je herkennen wanneer hij toeslaat, waarom hij er is, en vooral: dat er manieren zijn om hier anders mee om te gaan.
Bekijk de hele video of beluister de aflevering op Spotify en ontdek hoe jij de innerlijke criticus leert doorzien – en hoe je meer ruimte maakt voor je eigen waarheid en kracht.
Veelgestelde vragen (FAQ)
1. Wat is de innerlijke criticus?
De innerlijke criticus is een deel van je psyche dat je bestookt met negatieve overtuigingen. Ooit ontstaan als bescherming, maar nu vaak een belemmering.
2. Hoe herken ik een ‘critic attack’?
Dat is het moment dat de innerlijke criticus hard toeslaat: je hoort een stem of voelt een druk die je klein maakt, vaak met overtuigingen als “ik ben dom” of “ik ben niet goed genoeg”.
3. Waar komen negatieve kernovertuigingen vandaan?
Ze ontstaan vaak vóór je zesde jaar, wanneer je hersenen nog niet kunnen relativeren. Booschappen van ouders, school of omgeving slaan direct in als waarheid.
4. Wat heeft de innerlijke criticus met mijn innerlijk kind te maken?
Elke keer dat de criticus toeslaat, wordt jouw innerlijk kind geraakt. Het kind dat ooit pijn, angst of schaamte ervoer en niet veilig was om zich te uiten.
5. Waarom is schaamte zo’n belangrijk onderdeel van de criticus?
De criticus voedt zich met giftige schaamte: de overtuiging dat jij zelf verkeerd bent. Dit houdt je klein en voorkomt dat je jouw waarheid durft te spreken.
6. Kan ik van mijn innerlijke criticus afkomen?
Helemaal verdwijnen doet hij niet, maar je kunt hem leren herkennen, doorzien en op een andere manier met hem omgaan. Zo krijgt jouw eigen kracht meer ruimte.
7. Hoe kan mindfulness hierbij helpen?
Met mindfulness leer je de criticus opmerken zonder er direct door meegesleept te worden. Het geeft ruimte om de dynamiek bewust te doorbreken.
