(Verborgen) narcisme herkennen: 80+ kenmerken van verborgen narcisme

1. Mensen met verborgen narcisme hebben vaak gedoe met vriendschappen en relaties (narcistische relatie)

Dit is misschien wel een van de meest in het oog springende kenmerken. Mensen die deze innerlijke dynamiek hebben kunnen hun eigen emoties niet goed reguleren, hebben een extreem lage eigenwaarde en hebben een basisgevoel van miskend talent. Mensen willen bovendien altijd winnen en gelijk hebben. Dit zijn stuk voor stuk ingrediënten voor een sleepspoor van ruzies, verbroken relaties en onopgeloste conflicten. De rode draad hierin is dat ze altijd de ander aan zullen wijzen als de schuldige, en zichzelf als het slachtoffer.

Herken jij of zit je in een narcistische relatie? Er zijn verschillende manieren om te ontdekken waarom jij een narcist aantrekt, of je daarbij comfortabel voelt. Je kunt jezelf testen met de codependency test (gratis!).

Als codependent ben jij degene die hen in het gelijk moet bevestigen, en het slachtofferschap moet bevestigen. Daar word je zorgvuldig op geselecteerd, op jouw empathisch vermogen, je behoefte om te helpen, adviseren en redden en je integriteit wordt grondig beproefd. Dit noem ik ook wel een script; je zal je in de relatie aan dit script moeten houden, waag het niet om de waarheid te benoemen! In relaties en vriendschappen is dat altijd: er zijn er twee verantwoordelijk. Ieder heeft zijn of haar eigen aandeel. De verborgen narcist ziet zelden het eigen aandeel en zal de ander als de schuldige aanwijzen.

2. Een verborgen narcist kiest de hoge morele positie.

Het zijn mensen die zich bedekken met een mantel van onaantastbaarheid, ze praten na wat ze geleerd hebben op het gebied van religie, spiritualiteit, gezondheid, politiek of andere zaken. Meestal is het geen doorleefde waarheid of wijsheid, maar wordt er gekeken wat het beste ligt. Ze zullen daarbij waken om zelf in een lager geachte positie te komen. In de politiek kun je dit makkelijk zien, zoals het beroemde ‘je doet het voor de ander’. Door deze morele hogere positie in te nemen snoeren politici anderen de mond. Dat is wat de verborgen narcist graag en veelvuldig doet, zich maskeren met een moreel standpunt dat door de goegemeente als superieur wordt beschouwd. Met die informatie snoeren ze anderen de mond en benadrukken hun gelijk.

3. Mensen met verborgen narcisme zijn niet geïnteresseerd in de mening van anderen.

Ze snoeren anderen de mond als er een tegenovergesteld standpunt wordt ingebracht. Als er wetenschappelijk bewijs wordt aangedragen, kiezen ze gewoon een ander onderwerp, spelen op de man of maken de aandrager belachelijk. Ze luisteren niet om de mening van een ander te horen, maar staan klaar om te interrumperen en het gesprek naar hun hand te zetten.

De verborgen narcist is bij je zo lang je veel te geven hebt. Mensen met deze imprint zijn vaak koud en berekenend, ondanks dat ze van buiten juist warm, kwetsbaar en meegaand overkomen. Ze willen iets van je, en maken je belangrijk zo lang je levert wat ze nodig hebben. Dat kan van alles zijn, zoals: aanzien, veiligheid, aandacht, emotionele geborgenheid, een huis, een positie, kinderen. Deze mensen hebben niet geleerd hoe ze zelf hun plek in de wereld in nemen en gebruiken anderen om te krijgen wat ze nodig hebben. Die zijn dan een tijdje de favoriete persoon, worden opgehemeld en ingepalmd, tot ze niet meer nodig zijn, dan begint het devalueren en afstoten.

4. Mensen met verborgen narcisme hebben geen gezonde grenzen.

Ze kennen het verschil niet tussen mijn en dijn, de mensen die ze aantrekken met codependency zien ze als een verlengstuk van zichzelf. Zeker als je in relatie bent met iemand met verborgen narcisme zul je gebruikt worden om hun behoeften te vervullen. Zolang je dat doet ben je in de gratie. Als je dat niet meer doet, krijg je te maken met manipulerende technieken om je weer in het gareel van geven te krijgen, en anders kun je ophoepelen (my way or the highway!).

5. Mensen met verborgen narcisme hebben een autoriteitsprobleem en problemen met samenwerken.

Ze hebben een vervormd zelfbeeld en zien zich als superieur. Gewone regels en omgangsvormen gaan niet op voor hen. Laat je niet verblinden door hun kwetsbare voorkomen, dit is gespeeld. Hieronder zit een verhard ego van ongenaakbaarheid en superioriteit. Ze hebben alleen in de vroege jeugd geleerd om dit te verstoppen en via manipulatie hun zin te krijgen. Dit maakt dat ze zich niet aan regels houden, omdat ze vinden dat ze daarboven staan. Je kunt ze daar ook niet of moeilijk op aanspreken, ze vinden altijd wel weer een manier om het zo te draaien dat ze geen verantwoordelijkheid voor zichzelf hoeven af te leggen.

Met subtiele hints en manipulatie brengt de verborgen narcist je aan het twijfelen. Dat woordje ‘subtiel’ is hier heel belangrijk. Zelden, in elk geval in het begin, is er een directe confrontatie. Het gaat heimelijk, stiekem, via subtiele manipulatie. ‘Ach schat waarom ga je je steeds met die loser om?’ ‘Waarom verdedig je mij niet?’ ‘Tsja, zo ga je die kilo’s natuurlijk ook niet kwijtraken’. De communicatie is indirect, als je ernaar vraagt is er niets aan de hand. Het zijn niet voor niets mensen met verborgen narcisme. De klassieke grootse narcist verkiest openlijk het gevecht. De verborgen narcist kiest de onderhuidse, manipulerende stroming en kan daar zelden op betrapt worden. Dan wordt het gewoon glashard ontkent, krijg jij de schuld of wordt het onderwerp veranderd.

6. De verborgen narcist is niet echt kwetsbaar.

Ondanks dat dit type narcisme in de wetenschappelijke literatuur voor het eerst ‘kwetsbaar’ narcisme werd genoemd, is er niet echt sprake van kwetsbaarheid. Het is een lege schil waar ze zich aan de buitenkant mee omhullen, zodat ze een positie van slachtofferschap in kunnen nemen en gedaan kunnen krijgen waar ze naar op zoek zijn. Echte kwetsbaarheid vraagt erom dat je ook je eigen schaduwkanten onder je eigen hoede neemt. Dit type mens heeft zijn of haar schaduwdelen verstoten en projecteert die op anderen. Daarom voelen ze zich ook altijd slachtoffer van anderen, en ben jij of iemand anders nodig om dit broze incomplete zelfbeeld in stand te houden. Zodra je de verborgen narcist confronteert met de eigen donkere kant, verander jij in de vijand die bestreden moet worden en ontmoet je een heel andere persoon.

De verstoten schaduw. De verborgen narcist draagt een ondraaglijke pijn in zich, met zelfhaat en agressie. Deze pijnlijke onbewuste lagen moeten tegen elke prijs onderdrukt worden. Zodra je die lagen benoemd of triggert, krijg je een monster tegenover je dat vecht om te overleven. 

7. De verborgen narcist verbergt zich achter zijn of haar verlegenheid, kwetsbaarheid en slachtofferschap.

Daarom is het vaak ook zo moeilijk om deze vorm van narcisme te kunnen zien. Je wordt als codependent verblind en gehypnotiseerd door het kwetsbare en verlegen voorkomen. Als iemand openlijk groots narcistisch is, hebben we dat vaak direct door. We zien het in films en in de politiek, deze vorm is bekend. Het verborgen narcisme is nog compleet onbekend en laat in eerste instantie ook geen alarmbellen rinkelen. Sterker nog, als codependent ga je helemaal ‘aan’ dat je zo’n fijn, introvert en gekwetst mens mag helpen en daar liefde, erkenning en aandacht voor terugkrijgt. Het onderliggende patroon van narcisme wordt pas na verloop van tijd voelbaar en zichtbaar. Vaak ben je dan al zó gehecht aan zo iemand, dat je de tekenen helemaal niet wilt zien. Cognitieve dissonantie heet dat. Aangedreven door je eigen angst om verlaten te worden. De verborgen narcist maakt er genadeloos gebruik van. Hij of zij heeft je in het begin van de relatie helemaal in kaart gebracht en kent al je kwetsbaarheden.

8. Mensen met verborgen narcisme zijn wraakzuchtig.

Ze kunnen zich niet inleven in anderen en voelen zich vaak tekortgedaan. Empathisch vermogen ontbreekt. Empathie is niet alleen het vermogen om je in te leven in iemands gevoelens, maar ook in de behoeften, perceptie en motieven daaronder en erkennen dat iemand anders een andere waarheidsbeleving heeft. De verborgen narcist heeft een basisgevoel van miskend zijn en het slachtoffer zijn, waardoor hij of zij snel het gevoel heeft onheus bejegend te zijn, waar de wraaklust op gebaseerd is.

9. Iemand met verborgen narcisme heeft een fantasie van grootsheid en neemt jou daarin mee.

Van binnen voelen deze mensen zich ongelukkig, onwaardig en nietig. De persoonlijkheid is gebaseerd op een fantasie van grootsheid. Als je in relatie, vriendschap, familieband of samenwerking met zo iemand bent, word je deze fantasiewereld ingetrokken en moet je het gefantaseerde beeld van grootsheid ondersteunen en dienen. Je wordt daarvoor ‘beloont’ doordat je een plek krijgt in de gedeelde fantasie als de mooie mens die goed is, helpt, beschermt en redt. Vaak gebeurt dit vanuit een slachtofferrol, waar jij op moet reageren met empathie en zorg. Als je dit levert word je geïdealiseerd. In de gedeelde fantasie ga je elkaars zelfbeeld idealiseren en bekrachtigen, wat co-idealisatie genoemd wordt.

10. Iemand met verborgen narcisme heeft iets vreemds over zich.

Als je echt naar je instinct zou luisteren, dan zou je in het begin van zo’n verbinding kunnen opmerken in jezelf dat er iets niet helemaal in de haak is. Je onderbuik geeft signalen af dat er iets niet klopt, dat er iets niet congruent is. Vaak negeren en onderdrukken we zo’n onderbuikgevoel als de air en het idealiseren begint.

Als je in de gedeelde fantasie mee gaat ontstaat er een traumabond (traumaverbinding). Als codependent ben je de tegenspeler in een drama van elkaar ophemelen en idealiseren. Jij krijgt op jouw beurt erkenning, waardering en aandacht. Je krijgt de onvoorwaardelijke liefde die je in je vroege jeugd nooit gehad hebt en dat werkt sterk verslavend. Dit is nog een understatement, je raakt hier helemaal door bedwelmd door en wilt meer en meer. Je ziet niet scherp meer en raakt in staat van regressie, je wordt weer helemaal het kind dat opbloeit door de onvoorwaardelijke liefde die je ontvangt. In latere fase gaat de verborgen narcist die liefde terugtrekken, en steeds maar heel even geven en dan weer terugtrekken. Dit is bedoeld om je aan boord te houden, om je integriteit en loyaliteit te testen en te beproeven. Ben je nog wel aan boord in de gedeelde fantasie van grootsheid, steun, bescherm en zorg je nog wel? Doordat je verslaafd bent geraakt aan de aandacht en liefde die je vroeger nooit kreeg, ga je alles doen en je in alle mogelijke bochten wringen om de liefde te behouden en ga je veel meer geven dan je eigenlijk zou willen. Je kan niet anders en raakt jezelf steeds meer kwijt. Dit gaat vaak zó geleidelijk dat je het niet in de gaten hebt.

11. Depressie is een bekend verschijnsel voor mensen met verborgen narcisme.

Het wordt ook wel gekoppeld aan het vermogen van een narcist om voldoende narcistische voeding en aandacht te krijgen. Als die ontbreekt, wordt de persoon in kwestie depressief en gaat op zoek naar nieuwe bronnen van narcistische voeding.

12. Cynisme en sarcasme zijn standaard voor mensen met verborgen narcisme.

Mensen die cynisch zijn, zien geen goede bedoelingen in het gedrag van anderen. De verborgen narcist is extreem wantrouwend. Ook al kan hij of zij een aura van empathie en onbaatzuchtigheid om zich heen hebben, het is wantrouwen dat de klok slaat in de diepte. Daar komt de voorkeur voor cynische of sarcastische (spot drijvende) grappen of opmerkingen vandaan.

13. Mensen met verborgen narcisme kunnen niet of niet makkelijk veranderen.

(… en jij kan de ander al helemaal niet veranderen). Dat is belangrijk om te weten, zeker als je zelf hoog op codependency scoort, omdat je dan vaak juist ongelooflijk graag de ander wilt of zelfs moet helpen. Dit maakt dat het zo lastig is om iemand met verborgen narcisme te verlaten, omdat je dan een enorm schuldgevoel krijgt. Dat is een van de redenen waarom je zo lang en zo intens verstrikt blijft.

14. Mensen met verborgen narcisme wijzen je graag, vaak en zonder empathie op je fouten en gebreken.

Ze hebben vaak een grote mate van zelfkritiek, voelen zich vaak verheven boven anderen en zijn daardoor uiterst kritisch op anderen.

15. Gelijk willen hebben en winnen is bijna standaard voor mensen met verborgen narcisme.

Ze gaan vaak en graag een machtsspel aan om gelijk te krijgen. Als ze een argument verliezen wordt er gewoon een ander onderwerp aangesneden, of krijg je een emotionele beschuldiging of andere tactiek om het onderwerp te veranderen. De verborgen narcist verlangt er net als de grootse narcist intens naar om machtig te zijn, maar is dat meestal niet. Daar komen de beruchte powerstruggles en het gelijk willen hebben vandaan. Het is niet eens iets wat ze graag willen (we hebben allemaal wel een verlangen om in ons gelijk te staan). Ze moeten gelijk hebben en winnen. Ongelijk erkennen kan niet, want dat staat gelijk aan verliezen en een klap krijgen op het al wankele zelfbeeld en daar zit enorm veel onderdrukte pijn en woede.

16. Verslavingsgevoeligheid: verborgen narcisten zijn behoorlijk verslavingsgevoelig.

Ze kunnen zoals al gesteld, hun emoties lastig reguleren. Vaak onderdrukken ze hun ware gevoelens, waardoor ze depressief worden. Ze zoeken dan naar narcistische voeding, en als die niet voorhanden is in de vorm van aandacht, hulp, bewondering, diensten of materiële middelen, worden ze nog depressiever. Ze voelen zich leeg, er is niet echt een innerlijk wat fijn toegankelijk is. Daardoor zullen ze vaak naar middelen grijpen, drank, drugs, gokken of seks, om die leegte te vullen. Maar die is niet te vullen en vraagt alleen maar om meer. Hierdoor raken ze verslaafd. Verslaafd aan de innerlijke pijn en leegte vermijden. Alles wat daarvoor voorhanden is zullen ze gebruiken. De codependent past perfect in dit plaatje, want hij of zij ziet altijd het mooie in hem of haar. De mannelijke codependent zal vooral willen redden, de vrouwelijke zorgen en ondersteunen. Wat ze beide gemeen hebben: ze geloven onvoorwaardelijk in de verborgen narcist. Met hun liefde en toewijding zal deze zich bevrijden van zijn verslavingen en helen. Transformeren tot de geliefde waar de codependent zo naar verlangt. Daar ligt vaak een fantasie onder dat de verborgen narcist dan eeuwig bij ze blijft, en ultiem dankbaar is. Maar… de verborgen narcist wil helemaal niet gered worden. Het lukt dan ook meestal nét niet. In een kat en muisspel zijn deze twee types met elkaar verstrikt, afhankelijk van elkaars patroon. Geven en nemen. De valse hoop dat de verborgen narcist verandert, drijft de codependent om meer en meer, ver voorbij haar grenzen te geven. De ander ontvangt grenzeloos.

17. Mensen met verborgen narcisme manipuleren therapeuten, psychiaters, tests en diagnoses.

Dit is het type mens dat een compleet ander beeld van zichzelf heeft dan de omgeving ervaart. Mensen met verborgen narcisme zijn meester manipulator en kunnen menig behandelaar compleet om de tuin leiden. Tests worden gewoon bewust vals ingevuld. Daarom hoort bij een klassieke diagnose ook het interviewen van familie, partner en vrienden.

18. Mensen met verborgen narcisme liegen.

De grootste leugen is misschien wel het imago: ze zijn niet wie ze laten zien. Ze hebben in de loop van hun leven een persona gecreëerd van aspecten die goedkeuring verdienen. Dit valse zelfbeeld is het beeld waar je door betoverd wordt. Het is hoogstwaarschijnlijk vriendelijk, kwetsbaar, empathisch en warm. Het een identificatie, een masker waarachter deze persoon zich verschuilt, het is niet wie ze werkelijk zijn. Mensen met verborgen narcisme zijn enorm angstig om ont-maskert te worden en zullen dit valse zelfbeeld met alle technieken voorhanden verdedigen, inclusief verdraaien en liegen. Als je ze op een leugen betrapt ontkennen ze glashard of kiezen de aanval.

19. Mensen met verborgen narcisme benaderen alles rationeel.

Ze uiten zich niet openlijk superieur, maar stellen zich juist vaak klein en bescheiden op. Toch zul je regelmatig een belerend toontje horen, en zullen ze emotionele onderwerpen snel naar het terrein brengen waar ze je kunnen verslaan, de wereld van ratio, feiten en discussie.

20. Mensen met verborgen narcisme voelen zich speciaal (en miskend!).

Ze grijpen iedere gelegenheid aan om hun kennis over een bepaald onderwerp te etaleren en erover te discussiëren (bij voorkeur een onderwerp waar ze zichzelf superieur in kennis achten). Ze zullen luid en duidelijk of juist achteloos laten weten wat ze gedaan hebben en wie ze kennen. Dit laatste wordt ook wel namedropping genoemd, belangrijke dingen of mensen terloops noemen alsof ze niet belangrijk zijn, en daarmee bewondering oogsten van anderen. Het miskende deel in de verborgen narcist is de drijfveer achter deze manier van communiceren, het wil als belangrijk gezien en gevonden worden.

­21. Het zijn onechte pleasers.

Mensen met verborgen narcisme zijn ongelooflijk goed in zich voordoen als liefhebbend, geïnteresseerd, begaan en empathisch. Ze kunnen ongelooflijk charmant, kwetsbaar en zacht overkomen. Alles om de sympathie en bewondering van anderen te oogsten. Ze doen van alles voor anderen, zolang er iets te halen valt (aardig gevonden worden, gezien als the good guy or girl). Hun imago is heilig, op social media en in de echte wereld. Vaak komen de eerste scheuren in het zorgvuldig opgepoetste beeld als de verborgen narcist helemaal niet zo liefdevol blijkt te zijn als hij of zij zich heeft voorgedaan. Je komt er na verloop van tijd achter dat ze helemaal niet zo begaan en empathisch zijn, maar dat ze een akelig spel spelen. Als je de verborgen narcist hiermee confronteert, heb je de poppen aan het dansen en kom je in de neerwaartse spiraal van de vriendschap of relatie.

22. Mensen met verborgen narcisme gebruiken mensen om hen heen.

Ze zien mensen als hulpmiddel om hun eigen behoefte aan aandacht, troost, middelen of diensten te voldoen. Ze hebben weinig of geen empathisch vermogen, de mensen die ze gebruiken laten ze net zo makkelijk en snel weer vallen als dat ze opgehemeld werden. Vrienden, familie en kennissen die nuttig zijn, zijn in de gratie en worden als zodanig behandeld. Een week later kunnen ze toch ineens als slecht weg worden gezet.

23. ‘Lezen’ en adviseren van anderen is ook een aspect wat je ziet bij mensen met verborgen narcisme.

Ze zijn ook vaak uiterst bekwaam in het ‘lezen’ van anderen. Dit is een eigenschap die ze in de vroege jeugd hebben moeten leren, omdat ze meestal uit een onveilig, disfunctioneel gezin komen. Hierdoor hebben ze moeten leren om de emoties van anderen razendsnel te lezen. Wat deze mensen echter niet of niet veel hebben, is warme empathie. Het inlevingsvermogen is koud en berekenend, bedoelt om de ander in de macht te houden. Daar komen ook de adviezen vandaan, vaak adviseren ze ook nog zaken die ze zelf niet eens toepassen in hun eigen leven. Ze hebben zich veelal flink verdiept in de menselijke psyche. Ze hebben zelf een bange kern en lage eigenwaarde, en kunnen hun eigen emoties niet goed reguleren. Door anderen te adviseren blijven ze in de hoge machtspositie, en voelen ze zich belangrijk. We zien dit op allerlei gebieden terug, maar vooral op het gebied van spiritualiteit en persoonlijke ontwikkeling. Ze weten altijd wel wat goed voor jou is (want dat hebben ze geleerd in boeken, trainingen en opleidingen). Mensen die zich in codependency herkennen zijn hier in eerste instantie vaak heel gevoelig voor, omdat ze soms zelf richting en steun in hun leven missen. Als er dan iemand in hun leven komt die ze emotioneel kan ‘lezen’ en ook nog eens semi-onbaatzuchtig van advies voorziet, kan dat erg verslavend werken. Iemand die je ziet en ondersteunt is immers wat de codependent vaak heeft gemist in zijn of haar leven.

24. De verborgen narcist maakt misbruik van jouw goedheid.

Als je te maken hebt gehad met iemand die deze karakteristieken heeft, dan weet je dat je aan het eind verward bent, véél meer gegeven hebt dan je eigenlijk te geven had. Je bent alle vlakken leeg getrokken, mentaal, emotioneel, fysiek, spiritueel en niet zelden ook nog financieel. Mensen met verborgen narcisme zijn een bodemloze put waarin alles wat je geeft verdwijnt. En codependents zijn grenzeloze gevers, desnoods ten koste van zichzelf, waardoor deze dynamiek zo makkelijk en magnetisch tot stand komt en zo lang duurt. Pas als de codependent door gaat krijgen wat er werkelijk aan de hand is, gaat hij of zij grenzen stellen en bepaald gedrag aan de kaak stellen, waarna het patroon razendsnel omslaat en het devalueren begint.

25. Kwetsbaarheid, superioriteit, roddelen en veroordelen

Dit zijn nog meer tekenen dat je mogelijk met iemand te maken hebt met verborgen narcisme. Mensen met de imprint zijn erg onzeker en hebben een laag gevoel van eigenwaarde. Ze compenseren dit door zich dan weer kwetsbaar en verlegen en dan weer superieur voor te doen en veroordelen anderen om zich beter te voelen. Ze nemen jou mee in dit onderhuidse spel, wat ik eerste instantie gek genoeg heel fijn en intiem kan aanvoelen. Je wordt immers in vertrouwen genomen, bent even de vertrouweling (‘aan niemand doorvertellen hoor, maar wat ik nu hoorde over…’). Er zit iets geniepigs in, omdat ze in het gezicht van iemand vaak heel charmant en aardig kunnen doen, terwijl jij weet hoe ze echt over die ander denken en veroordelen. Daardoor worden de eerste patronen van verborgen narcisme vaak ook voor het eerst zichtbaar in een relatie.

26.  Zielig doen en slachtofferschap is nog zo’n belangrijk aspect van verborgen narcisme.

Beetje vreemd wellicht als je in de vorige topic las dat deze personen zich juist superieur willen voordoen? Het zijn twee keerzijdes van dezelfde medaille. Een verborgen narcist zoekt vooral aandacht, narcistische voeding. Hij of zij kan daardoor tactisch bepalen waar de meeste voeding mee te halen is. Door de toppositie te pakken, te oordelen, bekritiseren of adviseren, of juist door zich klein en zielig te maken, en de slachtoffer posititie in te nemen. Ook op dit punt ben je als codependent gemakkelijk doelwit; je wilt immers helpen, hebt een enorm groot hart en bent gevoelig voor andermans pijn en sores. Je wilt (en moet!) helpen. Dat geeft een goed gevoel, iets in je gaat ‘aan’ als je het goede kan doen voor een ander, wat en mooie kwaliteit is. De verborgen narcist maakt hier genadeloos misbruik van en switcht naar gelang de situatie tussen zich heel groot of juist heel klein maken.

27. De verborgen narcist zet jou op een voetstuk als de helper/redder.

Ze idealiseren je en gebruiken lovebombing om je helemaal in te pakken. Ze overladen je met liefde en dankbaarheid, wat zó goed voelt als je zoveel te geven hebt als de codependent. Geven is gelijk aan liefde. En liefde is wat de verborgen narcist je laat voelen. Je wordt bedwelmd door al die aandacht, en langzaam maar zeker in een script gemanoeuvreerd waarin je altijd de helper, luisteraar en goedprater moet zijn.

28. De verborgen narcist trekt je in een gemeenschappelijke wereld.

Hij of zij betovert je met een tactiek die identificatie heet. De nadruk wordt gelegd op wat jullie allemaal gemeen hebben. Er ontstaat een sterk ‘samen’ gevoel, waardoor je bescherming omlaag gaat. Let wel, veilig gehechte stelletjes doen dit ook. Ze vullen elkaars woorden aan, gebruiken koosnaampjes en zoeken ook gemeenschappelijke interesses in het vontdekken of de ander een potentiële partner is. De verborgen narcist gebruikt dit bewust om je te bedwelmen met liefde.

29. De gedeelde fantasie is een volgende tactiek om je in te palmen en te hypnotiseren.

Deze mensen kunnen als geen ander onder je huid komen en je diepste verlangens ontdekken. Dat kan veiligheid zijn, een eigen bedrijf, een fijn huis of een gezin. Ze kruipen als het ware onder je huid en verbinden zich met jouw verlangens, in een gedeelde fantasie. Jouw droom is ook de zijne of de hare. Dit geeft een ongelooflijke liefdesimpuls. En een kater als blijkt dat het een manier was om je verstrikt te laten raken in de netten van de verborgen narcist. Een deel van die fantasie is vaak dat jij de helper, redder of held bent, die de man of vrouw in kwestie komt redden. Jij bent degene die stabiliteit komt brengen, aanzien, geld, diensten of een gezin. Jij maakt het gefantaseerde plaatje compleet en zolang je daaraan meebouwt en de fantasie voedt, ben je de meest fantastische persoon op deze wereld. Daarom voelen de eerste maanden van zo’n vriendschap, samenwerking of relatie ook zo geweldig. Je wordt opgehemeld en voelt je ongelooflijk fijn, gezien en gewaardeerd. Dat lijkt op de stabiliteit die een goede, veilige liefdesrelatie of vriendschapsband kenmerkt, maar is dat niet. Een echte verbinding ademt en geeft vrijheid aan de mensen die deze aangaan. Vrijheid om te groeien, te bewegen, van mening te veranderen en andere aspecten van jezelf en de ander te leren kennen. In een gedeelde fantasie waar je langzaam in gelokt en gehypnotiseerd wordt, word je geacht om altijd op dezelfde manier te reageren en je aan het afgesproken script te houden. Zo’n relatie of vriendschap waar je onvrijwillig ingerold bent, gaat na verloop van tijd knellen en niet meer vrij voelen.

30. De verborgen narcist komt emotioneel onvolwassen over.

Mensen met deze imprint hebben geen of te weinig emotionele spiegeling gehad in hun vroege jeugd. Hierdoor kunnen ze niet adequaat reageren op anderen en voelen ze geen empathie. Voor veel mensen is dit een rode vlag. Voor de codependent niet, die gaat hier op een gekke manier juist van ‘aan’. Hij of zij kan helpen, is nodig, kan redden. Het zielige aspect wordt juist als ongelooflijk aantrekkelijk gezien, want het maakt de codependent nodig en belangrijk.

31. De verborgen narcist hecht zich via trauma.

De verbinding die tussen deze mensen en de partner met codependency tot stand komt wordt traumabonding genoemd. Het lijkt aan de buitenkant op een gepassioneerde, fijne verbinding, maar is gebaseerd op diepe onvervulde behoeften. De verborgen narcist heeft een vervormd zelfbeeld en ziet zichzelf als miskend, oneerlijk behandeld en eigenlijk groots maar door ongeluk en tegenslag niet uit verf komend. Daardoor mag hij of zij nemen van zichzelf, en de mensen met codependency in hun leven zijn bedoeld om van te nemen. Die worden op hun beurt weer gevoed in hun gebrek aan eigenwaarde en zelfvertrouwen. Die magnetische verbinding is gebaseerd op een traumatische jeugd, bij beide partijen. Beide hebben een aandeel in dit monsterpact, dat vroeg of laat haarscheurtjes gaat krijgen en van een sprookje verandert in een nachtmerrie. Carl Jung stelde niet voor niets dat de ‘schaduw die niet wordt geïntegreerd, in je leven opdoemt als noodlot’. Zowel de codependent als de verborgen narcist heeft de schaduw niet geïntegreerd. De codependent wil zijn of haar schaduw ontlopen door zich te identificeren met de Good Guy of Girl, en onbegrensd aan anderen te geven zonder naar de eigen behoeften te kijken. De verborgen narcist voelt zich gerechtigd om te nemen en wil bewonderd en bewierookt worden om het vervormde zelfbeeld te rechtvaardigen.

32. Mensen met verborgen narcisme oefenen geen directe macht uit.

Daarom ook het woord ‘verborgen’. Ze hebben geleerd om hun behoeften voor zover mogelijk via manipulatie vervuld te krijgen. Als kinderen werden ze al niet voldoende gezien in hun basisbehoeften, en moesten deze akelige strategie ontwikkelen en door de jaren heen beproeven om gedaan te krijgen wat ze verlangen. De boosheid die ze destijds onderdrukt hebben en die hoort bij de onvervulde behoeften blijft diep van binnen pijn doen en kan op ieder moment onverwachts tot ontploffing komen.

33. Gespleten persoonlijkheid & narcisme.

Splitsen van bepaalde delen in zichzelf en de realiteit is een van de belangrijkste kenmerken van verborgen narcisme. Het verklaart de gepolariseerde kijk op de wereld. ‘Iedereen is tegen mij’ is zo’n splitsing. Daarom zoekt de verborgen narcist bondgenoten en beproefd hun loyaliteit. ‘De wereld is onveilig, mensen zijn onveilig’ is er nog zo een. Het gaat om zwart/wit-denken, dat in de vroege jeugd is gevormd. Dit ontstaat vanuit onveiligheid in de gezinssituatie en maakt dat de wereld in eerste instantie wat veiliger lijkt. Als iedereen als ‘kwaadwillend’ bestempeld, kun je niet zo makkelijk gekwetst worden. Dat is een van de splitsingen van de verborgen narcist waarmee hij of zij zijn of haar emotionele wereld veilig houdt: niemand is te vertrouwen. ‘Je bent of voor mij, of tegen mij’. Als je het principe van splitsing leert kennen, kun je ook beter begrijpen waarom je met een verborgen narcist geen discussie kunt voeren. Natuurlijk is er de genoemde behoefte om altijd gelijk te hebben. Maar die wordt in de diepte aangedreven door een gespleten persoonlijkheid, die heel rigide in zwart of wit denkt. Vooren tegen. Genuanceerd denken, in de argumenten van de ander verplaatsen en tot nieuwe inzichten komen lukt daardoor niet, wat partners, collega’s of familieleden van een verborgen narcist tot waanzin kan drijven. Zeker als iemand er aan de buitenkant juist heel kwetsbaar en meegaand uitziet. Maar als er dan een gevoelig onderwerp geraakt wordt dat eigenlijk genuanceerd denken nodig heeft en de verborgen narcist wordt getriggerd, dan treedt de splitsing in werking en heb je ineens een heel ander persoon tegenover je die koud, gevoelloos en aanvallend is. Vaak is de verborgen narcist zichzelf niet eens bewust als de splitsing getriggerd wordt en een deelpersoon het bewustzijn overneemt. Dit is mooi verwoord in de roman Dr. Jekyl en Mr. Hide. Mr. Hide is een schaduwaspect van de psyche die de meest vreselijke dingen doet, waar Dr. Jekyl de volgende dag niets meer van weet. Een meer hedendaagse variant daarvan is de Hulk, die tevoorschijn kan als de keurige wetenschapper Bruce Banner het niet aankan. De verborgen narcist verantwoordelijk houden kan dus vaak niet, omdat ze zelf geen bewustzijn hebben op de schaduwdelen die uit het niets omhoog komen en maken dat ze extreem zwart/wit denken en doen. Iedereen die al eens met dit aspect van verborgen narcisme te maken heeft gehad weet hoe beangstigend het kan zijn als iemand die je dierbaar is er niet meer is, maar overgenomen lijkt door een subpersoonlijkheid. Het maakt in elk geval duidelijk waarom je de discussie met een verborgen narcist beter niet aan kan gaan en altijd verliest: zodra je de ander niet meer bewonderd maar een tegengestelde mening, word je de vijand en treedt de splitsing in werking.

34. Narcisme: Emotioneel instorten.

De verborgen narcist kan een buitenkant laten zien van stabiliteit en emotionele volwassenheid, als je dichterbij mag komen, zal je steeds vaker de emotionele turbulentie gaan zien waar deze persoon bijna dagelijks mee te maken heeft. Je krijgt de zielige verhalen te horen waarmee deze persoon je in vertrouwen neemt en je in het fuik lokt. Hier komt de codependent in beeld: die moet de helper of redder zijn en voor de nodige emotionele stabiliteit, aandacht, hulp en geruststelling zorgen.

35. Mensen met verborgen narcisme zijn meester in het hypnotiseren van hun partner.

Een van de meest in het oog springende dingen die codependents zeggen als ze uit de relatie met een verborgen narcist stappen is: ‘Ik was mijzelf niet’. Of: ‘Ik ben mijzelf helemaal kwijt’. Hoe kan dat? De verborgen narcist brengt je in trance, met lieve woordjes, door je te idealiseren, door je in te palmen met dingen die je nooit hebt gekregen of hebt gehoord. Woorden hebben net als muziek die mogelijkheid om je in trance of hypnose te brengen. In de grooming of lovebombingfase van de relatie kom je in een regressie, je bewustzijn gaat terug naar de tijd dat je onvervulde kindbehoeften ontstonden. De pijn daarvan wordt door de ‘onvoorwaardelijke’ liefde die je van de verborgen narcist krijgt, tijdelijk opgeheven. Dit brengt zúlke krachtige verliefdheidsgevoelens tot stand dat je jezelf niet meer bent. Je leeft vanaf dat moment in een pseudo-wereld, in een gedeelde fantasie wereld met de verborgen narcist. In die wereld moet je je aan het script houden wat de verborgen narcist je heeft voorgespiegeld (bijvoorbeeld: ik ben de zielige die geheeld kan worden doordat jij de redder bent). Als je van het script afwijkt wordt je door woorden en heftige emoties teruggetrokken. Je herleeft de pijn van je verleden waarin je pijnlijke kindverwonding ontstonden. Die pijn wil je niet meer voelen, waardoor je veel van wat er gebeurt in de realiteit vergeet (dissociatie) en weer meegaat in de gedeelde fantasie. Dat verklaart waarom mensen zo lang in een gewelddadige relatie blijven. Ze willen in de fantasiewereld blijven waarin ze geïdealiseerd worden en geen pijn meer hoeven voelen. Ze ‘vergeten’ gewoon (onbewust) of onderdrukken het wanneer ze misbruikt worden door de verborgen narcist, of ze praten het goed. Mensen die uit een relatie komen met een verborgen narcist, kunnen deze vaak maar moeilijk loslaten. Eigenlijk kunnen ze de hypnose en de onvoorwaardelijke liefde die ze in die staat, in de fantasiewereld waar alles eventjes goed was, niet loslaten.

36. Downplaying: een strategie van de narcist

De verborgen narcist zal vaak wat hij of zij bereikt heeft omlaaghalen, minimaliseren en ter discussie stellen. Net als de grootse narcist verlangt hij of zij naar bewondering, maar in plaats van dat groots en meeslepend te etaleren, maken ze zich klein en halen hun werk of kwaliteiten omlaag zodat jij ze geruststelt, complimenten geeft of gaat helpen om wel succesvol te worden.

37. Wrok koesteren.

Mensen met verborgen narcisme hebben een wrokkig hart. Het staat continu op scherp en worden snel boos, omdat ze niet kunnen loslaten, vergeven en vergeten. Ze kunnen situaties van jaren geleden, waarvan je dacht dat het allang opgelost en vergeten was, in een ogenblik ophalen en weer tot leven brengen. Ze bouwen als het ware een innerlijk landschap van herinneringen op waar je te pas en te onpas mee geconfronteerd wordt. Ze kunnen iedere discussie of ruzie zó draaien dat jij de schuld hebt, omdat ze het bewijs hebben in de vorm van de herinnering waar jij de boosdoener was, en zullen vaak jouw waarheid bestrijden met deze wrokkige herinneringen. Meestal zijn deze vervormd, door de wrokkige lens gezien, maar feitelijk zit er meestal een kern van waarheid in, zodat je in de war raakt, de beruchte gaslighting. Deze mensen hebben een extreem wantrouwen naar anderen, zodat jouw motieven door deze lens van wantrouwen en wrok worden bekeken, waardoor jouw integriteit steeds in twijfel getrokken zal worden tot een punt waarop je jezelf niet meer herkent en kwijtraakt.

38. De narcist goed praten (bij vrienden / familie).

Dit is een thema dat niet direct over de verborgen narcist gaat, maar over de codependent. Iets wat ik mensen die met verborgen narcisme te maken hebben gehad keer op keer weer hoor zeggen is; ‘Ik moest vaak aan familie en vrienden uitleggen dat hij of zij het niet zo rot bedoelde. Ik moest het voor hem of haar opnemen’. Mensen om je heen zijn niet gehypnotiseerd en zien de verborgen narcist vaak scherper en duidelijker dan jij. Als je je moet verontschuldigen voor iemand, of uitleg moet geven, is dat vaak een teken dat je zelf iets nog niet zo helder ziet. Jouw omgeving is jouw spiegel, en daar wil je als je in de fantasiefase zit, helemaal niet in kijken.

39. Het is nooit genoeg voor een narcist

De verborgen narcist heeft een onvoorstelbare honger naar voeding in de vorm van aandacht, veiligheid, middelen en geld. Als partner, vriend of familielid ben jij de bron die voorziet in de aanvoer van deze zaken. Als codependent ben je hier zorgvuldig op geselecteerd. Het patroon is altijd hetzelfde: jij bent de grote, je hebt het goed voor elkaar, jij ervaart overvloed. De verborgen narcist is zielig, krijgt de verkeerde kaarten toebedeeld van het universum (vindt hij/zij zelf), jij bent stabiel. Je moet jouw aandacht, liefde, goedkeuring en middelen geven, anders word je op slinkse wijze gemanipuleerd zodat je je schuldig gaat voelen en een slecht gevoel over jezelf krijgt. Dat ‘slechte’ gevoel (de overtuiging dat je een slecht mens bent, egoïstische bent of moet helpen om liefde te verdienen) zit al diep van binnen bij je, dat is de drijfveer achter jouw codependency. In de beginfase van de relatie heeft de verborgen narcist dit zorgvuldig in kaart gebracht, in latere fase word je hier handig mee bespeeld.

40. Argumenteren is iets wat de verborgen narcist graag en meestal ook nog heel goed doet.

Het is er echter zelden of nooit op gericht om samen tot een beter standpunt te komen, of om inzicht te krijgen in jouw waarheid. Het is erop gericht om te polariseren, onderbouwd door wetenschappelijke standpunten of de meningen van anderen die hoog geacht worden en in het plaatje passen. Het zijn vaak mensen die een bepaalde intelligentie ontwikkeld hebben en heel scherp kunnen discussiëren. Vaak zal je het verliezen, omdat de codependent heel anders denkt en voelt. De verborgen narcist heeft veel onderdrukte woede, en die komt er niet zelden uit in een meningsverschil. Synthese (samen tot een nieuw standpunt komen) is meestal geen optie; het is erop of eronder. Met ruzie als zeer waarschijnlijk gevolg. De verborgen narcist heeft in de vroege jeugd weinig of geen ervaring opgedaan in sociale en emotionele intelligentie, en weet niet hoe conflicterende belangen op een vruchtbare manier verenigd kunnen worden. Niet zelden werd conflict in zijn jeugd gewoon niet opgelost. Het werd doodgezwegen, of met veel agressie beëindigd. Die onverwerkte pijn draagt hij of zij in zich en wordt aangeraakt als er een meningsverschil is, waardoor hij zich probeert te verdedigen met zo scherp mogelijk discussiëren,  niet zelden op de man of vrouw in plaats van op de bal (iets wat we in de politiek, waar narcisme schering en inslag is, heel veel zien).

41. De lastercampagne: Narcisten onthult

Deze tactiek kom je pas tegen als de relatie met de verborgen narcist over is en hij of zij het vege lijf probeert te redden (lees: het imago probeert hoog te houden) door jou zwart te maken en anderen in hun kamp te lokken en tegen jou op te zetten. Je weet inmiddels dat deze persoon zich graag en veelvuldig met de zwakkere identificeert, het slachtoffer. Jij wordt als de dader weggezet. Mensen hebben nu eenmaal de neiging om in de polarisatie mee te gaan en partij te kiezen voor het slachtoffer. Zo wordt jouw sociale omgeving met zielige verhalen bewerkt en word je ‘onschadelijk’ gemaakt zodat niemand jouw verhaal zal geloven.

42. De verborgen narcist heft jouw gebrek aan eigenwaarde, zelfliefde en zelfvertrouwen (tijdelijk) op.

Als je je herkent in codependency, dan is de kans groot dat je je aangetrokken voelt tot mensen met verborgen narcisme. Die hebben namelijk de gave om je preciés daar liefde en aandacht te geven waar je emotioneel verwond bent geraakt en niet goed genoeg voor jezelf zorgt. Als je de Helperholic als sterkste archetype hebt, bewonderen ze je vermogen om te zorgen, adviseren, helpen en redden. Je bent dat in de vroege jeugd al gaan doen omdat je dan liefde, aandacht en waardering zou krijgen en nu is er dan een volwassen mooi, kwetsbaar en betoverend mens die laat zien hoe ge-wel-dig jij bent. Door die ‘onvoorwaardelijke’ liefde kom je in regressie, in de staat van een kind en raak je in een trance of hypnose. De verborgen narcist is in staat om jouw zelfkritiek, dat zeurende stemmetje dat je altijd naar beneden haalt en je eigenwaarde onderuithaalt, op te heffen. De verborgen narcist overlaad je met liefde en aandacht, je voelt je speciaal en gewaardeerd. Als je een Victim imprint hebt, biedt hij of zij je veiligheid. Als je een Love Addict bent krijg je onbeperkt aandacht. Als je een Control Freak bent laat hij of zij je ontspannen, lachen en spontaan zijn. Gedurende de verliefdheidsfase. Daardoor loop je op wolken en kom je steeds dieper in de gedeelde fantasie. Je krijgt een ongelooflijk fijn gevoel over jezelf, je wordt als het ware verliefde op jezelf door de ogen van de verborgen narcist. Je weet dan nog niet dat de bewondering en idealisering tijdelijk is, dat het patroon weldra gaat keren en heel lelijk gaat worden. Op een gegeven moment gaat de verborgen narcist je namelijk net zo hard weer afbreken als hij of zij je heeft ‘opgebouwd’. Je blijft hunkeren naar die eerste ‘onvoorwaardelijke’ liefde. Daarom is de verbinding met deze persoon ook zo lastig los te laten en te verwerken.

43. Uitstelgedrag

Samenwerken met iemand met verborgen narcisme kan een nachtmerrie zijn. Elders beschrijf ik de rigiditeit, controledrang en de behoefte om altijd gelijk te hebben. Dit maakt deze mensen lastig om mee samen te werken, omdat het op hun manier moet. De grootse narcist doet dat als een stoomwals, met het credo ‘my way or the highway’. De verborgen narcist probeert zijn of haar zin te krijgen door uitstelgedrag, te rekken, niet reageren, manipuleren, zielig doen en passieve agressie. Zelden zullen ze direct hun ongenoegen uiten, dat moet je onderhuids voelen. Jij wordt in de rol van de ‘grote’, de helper, gezet, zij zetten zichzelf neer als de zielige. Ze communiceren niet direct en spreken hun behoeften en grenzen niet uit, daar moet je naar raden. Afspraken worden niet nagekomen omdat ze vinden dat ze gerechtigd zijn om alles naar hun hand te zetten. Ze zullen alles wat in hun macht doen om gelijk of hun zin te krijgen, alleen niet openlijk, maar heimelijk. Liegen en bedriegen wordt niet geschuwd, ook weer omdat ze vinden dat ze daar het recht toe hebben omdat ze zichzelf zielig en minder bedeeld vinden. Je zult dan ook regelmatig opmerking naar je afgevuurd krijgen met hoe goed jij het hebt, en hoe slecht zij het hebben.

44. Onschuld als wapen.

De verborgen narcist gebruikt manipulatie in communicatie, maakt zich naar believen groot of klein. Dat ‘groot’ maken gebeurt heimelijk, met steekjes onder water, vage hints, verwijzingen naar wat volgens hem of haar ooit gebeurde of via lichaamstaal en stemgebruik. Als je de ander daarop wijst, kiest die razendsnel de ‘grote’ positie, en beschuldigd of beschaamd, of de ‘kleine’, de vermoorde onschuld, zich van geen kwaad bewust of glashard ontkennend. Door de lage positie in te nemen van de onschuldige, de kwetsbare of het slachtoffer, trekt deze je terug in de gedeelde fantasie waarbij jij de grote bent, de redder, helper en beschermer. Zo’n kwetsbaar klein iemand zou je toch niet óók nog eens pijn doen? Wat ben jij voor monster!? Jij hebt ooit besloten dat je andere moest helpen, misschien wel je vader of moeder, broertje of zusje, opa of oma die zielig was in jouw ogen, en daarmee naar sympathie viste. Die rol is je zó eigen, dat je genadeloos in de val van onschuld loopt, als je je niet van deze onderliggende patronen bewust bent.

45. Er is een diep verlangen naar de baarmoeder en de oceanische staat.

Mensen met verborgen narcisme hunkeren naar de staat van zijn waar ze zich wel geliefd, gevoed en veilig voelden. Dat is ook de aard van hun verslavingsgevoeligheid. Dit wordt ook wel de ‘eerste verwonding’ genoemd, de oerverwonding. Ieder mens heeft die, de angst en leegte van afscheiding uit de ultieme staat, in de eenheid met de moeder, die hemels en volmaakt voelt. De film de Matrix bouwt voor op dit idee. Matrix betekent letterlijk ‘baarmoeder’. Mensen die uit de baarmoeder komen ontwaken in een wereld waarin het helemaal niet meer hemels is. Sterker nog, hier wordt pijn ervaren. Kou. Angst. Eenzaamheid. Afscheiding. Leren wennen in de wereld van dualiteit is onze originele verwonding. Daar groei je met veel liefde, aandacht, zorgzaamheid en afstemming op jouw behoefte langzaam maar zeker overheen. Met de liefde, aandacht en support van fijne ouders leer je jezelf redden buiten de Matrix, buiten de baarmoeder. De verborgen narcist niet, die heeft deze fijne, begeleidende liefde en spiegeling niet of onvoldoende gehad. Op zijn best heeft hij voorwaardelijke liefde gehad, aandacht en waardering als hij iets goed deed of gewenst gedrag vertoonde. Er is een vals zelfbeeld ontstaan, dat zich voedt met bewondering en aandacht, maar dat nooit echt de voldoening ervaart van onvoorwaardelijke liefde. De bewondering en aandacht is voorwaardelijk, als hij of zij presteert. Dat levert een ongelooflijk sterke hunkering op, steeds als de aandacht en bewondering wegvalt lonkt die diepe kernverwonding van eenzaamheid en liefdeloosheid.

46. Mensen met verborgen narcisme hebben voortdurend geruststelling nodig.

Ze kunnen vaak moeilijk alleen zijn en al helemaal niet hun eigen emoties reguleren en hebben extreme verlatingsangst. Die drie factoren bij elkaar maken dat jij hen continu gerust moet stellen. Er wordt met wantrouwen naar jouw motieven gekeken en je zult steeds beproefd worden op jouw integriteit; hou je nog wel van me? En onderliggend: blijf je mij wel steeds aandacht en geruststelling geven? De moderne social media zijn hier een nachtmerrie in, voor je het weet ben je de hele dag aan het appen, ook al ben je met iemand anders of doe je iets voor jezelf.

47. Sociaal isolement.

De verborgen narcist kenmerkt zich zoals ik liet zien, door een sleepspoor aan verbroken relaties en vriendschappen, waarbij het toonaangevende kenmerk is dat hij of zij er (volgens deze persoon) geen schuld aan heeft. Zo zal dat ook gaan in jouw familie en vriendenkring. De verborgen narcist zal mensen op een geniepige manier tegen elkaar en tegen jou opzetten, je wordt in dit spel betrokken en zal partij moeten kiezen om je loyaliteit te bewijzen. Doordat deze persoon buitengewoon jaloers is zal hij of zij soms openlijk, dan weer heimelijk (via manipulatie) eisen dat je bepaalde contacten en verbindingen verbreekt. Je wordt steeds meer geïsoleerd van jezelf, en van je sociale contacten.

48. Rigiditeit en controle.

Mensen die verborgen narcisme hebben, hebben vaak een rigide karakterstructuur. Innerlijk betekent dat dat ze zeer kritisch op zichzelf zijn en de dingen in hun leven vaak op een vaststaande manier doen, en ook willen dat jij dat zo doet. Controle houden over iedere situatie is belangrijk voor ze, omdat ze anders geconfronteerd worden met de onveiligheid, zelfkriek en pijn in zichzelf. De buitenkant, het imago, is extreem belangrijk en moet onder controle blijven, ook hoe jij naar hen kijkt als je vriendschap hebt of in een relatie bent met iemand met verborgen narcisme. Extreem perfectionisme is vaak een uitingsvorm van die rigiditeit en de behoefte om controle te houden. Vaak wordt dat perfectionisme ook op de partner, vriend(in) of kind geprojecteerd, omdat jij onderdeel bent van het perfecte plaatje. Je bent een verlengstuk van hun imago.

49. De verborgen narcist zal met knallende ruzie weggaan.

Dreigen om je te verlaten en echt de biezen pakken zijn gangbare tactieken voor de verborgen narcist. Ruzies op scherp zetten en niet naar een oplossing toewerken ligt daar onder, alles om jouw loyaliteit en integriteit te testen en beproeven. Ben je bereid om weer in de gedeelde fantasie te gaan, waar jij de helper/beschermermer/held bent en de verborgen narcist de zielige, hulpbehoevende? Dan komt hij of zij weer terug. Jij moet buigen. Of anders barsten. Vanuit verlatingsangst klampt de verborgen narcist zich aan je vast en bespeelt je met schaamte en schuld. Om dan weer als een blad aan de boom om te slaan en met vernietigende kracht uit te halen en weg te gaan uit de relatie, jou achterlatend in wanhoop. Deze knipperlicht-cyclus kan talloze keren opnieuw afgespeeld worden voordat je het pas doorhebt dat je gemanipuleerd wordt.

50. Geen verantwoordelijkheid nemen of afleggen.

Mensen met verborgen narcisme voelen zich speciaal en miskend. Ze voelen dat wetten, afspraken en verantwoordelijkheden niet voor hen gelden. Niet zelden kunnen ze gemaakte afspraken niet meer herinneren of geven er een anderen draai aan, of praten goed waarom ze zich niet aan de gemaakte spraken hielden of grenzen overgingen.

51. Klagen maar niet veranderen.

Mensen met verborgen narcisme willen niet veranderen. Ze willen narcistische voeding en aandacht, van jou. Als je jezelf in codependency herkent, dan is de kans groot dat je de ander wilt helpen. Als ze met een zielig verhaal komen, heb je vast al een welgemeend advies klaar. Maar dat is niet wat de verborgen narcist wil. Die wil miskend blijven, niet te veel moeite doen, de zogenaamde underdog zijn. Jij bent degene die moet blijven steunen, financieel of emotioneel, die de ellendige verhalen aan moet blijven horen en blijven erkennen. Dit is waar je als codependent zorgvuldig op geselecteerd bent. Niet om advies te geven. Hoe durf je! Als je dat doet loop je tegen een muur van verstopte superioriteit op. Je moet narcistische voeding leveren, meeleven, bevestigen en ondersteunen.

52. Mensen met verborgen narcisme zijn door zichzelf in beslag genomen.

Als je ooit het gevoel krijgt dat je niet echt een emotionele connectie kan maken, dan klopt dat. Je wordt namelijk niet gezien. Ze kunnen wellicht empathie en interesse faken, maar dat voel je op den duur. Misschien nog niet in de lovebombing fase, waarin je wordt geïdealiseerd en op en voetstuk wordt geplaatst. Maar op een gegeven moment krijg je door dat er iets niet klopt. Je ziet hoe ze anderen beoordelen en veroordelen en aardig doen in hun gezicht. Je ziet het sleepspoor aan verbroken vriendschappen en relaties waarbij ze zogenaamd altijd het slachtoffer waren. Je voelt vooral dat je eigen gevoelens en emoties niet ontmoet worden, dan het eigenlijk altijd om de verborgen narcist gaat, die weet het gesprek altijd razendsnel naar zijn of haar hand te zetten.

53. Minachting.

De verborgen narcist maakt een plaatje van je, hij of zij je idealiseert je. Je bent een verlengstuk van hem of haar. Vaak krijg je akelige opmerkingen naar je hoofd als je buiten dat plaatje dreigt te vallen (‘Moest je nou écht weer die laatste muffin opeten? Zo blijf je natuurlijk ook dik.’) Met passieve agressie en onderhuidse opmerkingen word je duidelijk gemaakt wanneer je buiten het ideale plaatje dreigt te vallen. De eerste maanden heeft hij of zij je juist opgehemeld, waardoor je verslaafd bent geraakt aan het goede gevoel dat dat gaf. Daar wil je weer naar terug, waardoor je gevoelig wordt voor manipulatie. Met beschaming en beschuldiging word je steeds verder gemanipuleerd om aan het ideaalbeeld dat hij of zij van je heeft te blijven voldoen.

54. Deze mensen hebben vaak maar één verkeerd woord nodig.

Misschien heb je dit al eens ervaren met iemand met verborgen narcisme; je kunt een ongelooflijk liefdevol bericht sturen, je liefde betuigen of geruststelling geven. Als er in jouw communicatie één woord zit wat het wantrouwen raakt, wordt álles wat je schreef of zei door dit filter beoordeelt en wordt alleen op dat woord gereageerd. Het gesprek of de appwisseling draait vliegensvlug, tot een punt dat je denkt; ‘Hoe zijn we hier nu wéér in terechtgekomen. Ik bedoelde het toch goed?’ Jouw intentie gaat door een filter van wantrouwen, tot een punt dat je stapelgek wordt. Je wordt vaak namelijk zelf ook in jouw verlatingsangst geraakt, gaat jezelf uitleggen, verdedigen, de ruzie proberen te sussen wat vaak alleen maar meer olie op het vuur gooit. Het gekke is dat dit patroon er pas in tweede instantie ongemerkt insluipt. In de eerste weken en maanden is de verborgen narcist juist liefdevol, zorgzaam, meegaand, kwetsbaar en uitermate prettig in de omgang. Dat gevoel wil je steeds weer terughalen, daarom ga je zo ontzettend je best doen.

55. Mensen met verborgen narcisme zijn bang om ontmaskerd te worden.

Het heet niet voor niets ‘verborgen’ narcisme. Ze hebben meestal zelf te maken gehad met een of twee narcistische ouders en hebben geleerd zich klein te houden en te manipuleren. Naar de buitenwereld houden ze de schijn hoog van een empathische, warme persoonlijkheid en zijn altijd op hun hoede dat die dekmantel wegvalt.

56. In de rede vallen is nog zo’n kenmerk dat we veel bij de verborgen narcist zien.

De narcist heeft geen echt levend beeld van jou. Je bent een geïdealiseerd plaatje, en je wordt geacht volgens een bepaald script te reageren. Als er ergens in je woorden of gevoelbeleving iets is wat dat geromantiseerde beeld van jou (als de goede, de helper, de bewonderaar) niet klopt met dat verinnerlijkte plaatje, voelt de verborgen narcist zich bedreigt en zal je direct in de rede vallen, aanvallen, beschuldigen, of feiten wijzen die niet kloppen, herinneringen erbij halen die iets anders aantonen dat wat je probeert te vertellen of talloze andere strategieën die jouw ongelijk aantonen. Jouw eigen waarheid doet er niet toe, en moet in het gemaakte plaatje passen.

57. Stonewalling.

Als er ruzie is, ontploft de verborgen narcist vaak en gaat dan fysiek weg, of trekt zich emotioneel terug. Je krijgt de cold shoulder. Er wordt niet meer teruggekomen op het voorval en je wordt genegeerd, je moet maar voelen hoe verkeerd je bent.

58. Mensen met verborgen narcisme zorgen ervoor dat je aan je eigen realiteit en waarheid gaat twijfelen.

Dit is een van de meest bekende tactieken, bekend onder de naam gaslighting. Deze term komt uit de gelijknamige film waarin een vrouw gek gemaakt wordt door een man, als hij iedere keer als zij boven is het licht lager draait en dat ontkent zodra zij beneden komt en daarnaar vraagt. De narcist laat je aan jouw eigen waarneming, herinnering, perceptie of waarheid twijfelen, door je op het verkeerde been te zetten. Dat kan zijn door te liegen, ontkennen of emotioneel in de war maken (bijvoorbeeld door te zeggen dat je je iets inbeeldt, of dat je je vergist, of het anders moet zien). Het is lastig om dit echt in woorden uit te drukken, omdat het vaak heel subtiel en onderhuids gaat. Het gaat om intonatie, woordkeuze en zinnen. Je wordt met je eigen angsten en kwetsbaarheden bespeeld en gemanipuleerd, tot een punt dat je ernstig gaat twijfelen aan jezelf. 

59. Jij bent altijd verkeerd.

Waag het niet om de verborgen narcist te spiegelen in zijn of haar gedrag. Als je dat wel doet zal het altijd zó gespeeld worden en omgedraaid totdat jij zo in de war bent dat je inziet dat jij de schuldige bent, de narcist, de dader. Verborgen narcisten zijn meester in manipulatie, een spel dat je nooit kan en zal winnen. Het enige dat je kan doen is je er bewust van worden en jezelf eruit terugtrekken.

60. Bewonderen en devalueren.

Dit is nog zo’n kenmerk en strategie waar je helemaal knettergek van kan worden. In het begin van de relatie of verbinding word je ergens hoog op een voetstuk geplaatst. Dat is het eerder genoemde plaatje wat er van je wordt gemaakt. Dat wordt zorgvuldig gecreëerd. Als jij een neiging naar codependency hebt, word je enorm bewonderd om je empathisch vermogen, om je prachtige hart, je behulpzaamheid, je inzet, je zuivere ziel, noem maar op. In eerste instantie groei je enorm van deze ‘onvoorwaardelijke’ liefde en bewondering. Je krijgt de onvoorwaardelijke aandacht en bewondering die je misschien nooit gehad hebt. In ruil daarvoor lever je waar jij zo goed in bent, in zorgen, helpen, harmoniseren. Je wordt betoverd in jouw goedheid, en daarvoor beloond met bewondering en aandacht. Dat voelt de eerste tijd wellicht als een zegening; eindelijk iemand die je ware wezen ziet en erkent. Je hart gaat wagenwijd open en je straalt. Totdat je op een gegeven moment beseft of begint te beseffen wat er aan de hand is: er wordt gebruik gemaakt van jouw goedheid. Sterker nog, jij moet altijd de goede of de grote zijn. De behulpzame. De redder. De pleaser. Als je het spel begint te doorzien draait het patroon meestal en word je juist gedevalueerd. Je bent helemaal niet zo bijzonder. Sterker nog, je bent niet te vertrouwen. Dan begint vaak het ellendige naar beneden halen. Alles om je weer terug in het script van geven terug te krijgen. In deze fase beginnen de ellendige ruzies, want jullie krijgen beiden niet meer waar je zo naar verlangde. De verborgen narcist krijgt geen bewondering en aandacht meer voor zijn of haar grootsheid, jij krijgt geen goedkeuring, respect, liefde en aandacht meer voor jouw behulpzaamheid en goedheid. Hier beginnen mensen met codependency patronen vaak enorm aan zichzelf te twijfelen en denken ze soms zelfs dat ze gek aan het worden zijn. Je bent niet gek. Je bent je eigen codependency patroon tegengekomen en dat doet pijn.

61. Ze zijn niet gelukkig.

Als er voor een type mens het glas half vol, half leeg-principe opgaat, is het wel de verborgen narcist. Ze zijn zelden tot nooit gelukkig. Dat is voor jou als collega, vriend(in), partner of kind extreem pijnlijk, omdat je met deze persoon in een script zit waarbij jij moet harmoniseren. Je moet iets leveren waardoor ze gelukkig zijn, en dat lukt nooit. Of even, dan kan je opgelucht adem halen, waarna er een paar uur of dagen later alweer iets gebeurt waardoor ze compleet van slag zijn en jij weer aan de slag moet om het te fixen, om te harmoniseren of te helpen. Ook dit is zo’n script in de relatie tussen codependent en verborgen narcist. Jij wilt graag geven, hij of zij wil onophoudelijk ontvangen. Dat werkt in het begin voor beiden extreem verslavend omdat ze allebei zogenaamd krijgen wat ze willen, maar het patroon put enorm uit en slaat onvermijdelijk na verloop van tijd om in ruzie en ellende. Je kunt je eigen pijn en leegte niet vullen. Die mag gevoeld en doorleefd worden, door jezelf. In de genoemde verbinding proberen beiden de pijn te vermijden, ze kiezen er alleen een andere strategie voor. De codependent door te geven, de verborgen narcist door te nemen. De codependent is gelukkig als de verborgen narcist gelukkig is, en dat gebeurt zelfden of maar heel even, waardoor beiden ongelukkig blijven of worden.

62. Verlatingsangst en bindingsangst.

De verborgen narcist heeft beide. Hij of zij is extreem onveilig gehecht, wat zich uit in een paradoxaal patroon van ‘kom dichterbij, ga niet weg maar kom niet dichterbij want dan ga ik weg’. De verlatingsangst uit zich via het slachtofferschap, het steeds gezien willen worden in zijn of haar gekwetstheid, zich daarvanuit vastklampen. Als er dan iets ontstaat wat op intimiteit lijkt kan hij of zij zo maar ineens exploderen en ruzie gaan maken, de deur dichtdoen en een paar dagen verdwijnen. Voor mensen die zich in codependency herkennen is dit vaak heel beangstigend, omdat ze zelf in hun verlatingsangst geraakt worden en nóg beter hun best gaan doen om aan de grillen van de verborgen narcist te voldoen, om maar de lieve goede vrede te bewaren. Mensen met verborgen narcisme kunnen als ze in hun pijn geraakt worden (en dat gebeurt snel, zoals ik eerder al betoogde) ineens helemaal ‘koud’ worden, wat zich uit in een explosie van agressie, ruzie en soms zelfs gewelddadigheid. Vanuit die koude kant kunnen ze dus ook ineens vertrekken, zowel emotioneel als fysiek, echt de deur uit lopen zonder verklaring of aan geven of en wanneer ze eventueel weer terugkomen. Dit zorgt voor de beruchte aanen afstoting. Aantrekken,. goedmaken, beterschap beloven, afstoten.

63. De verborgen narcist legt de schuld van zijn of haar ongeluk buiten zich.

Dit is de beruchte guilt tripping. In den beginne moet jij de verborgen narcist hier steeds erkenning in geven. Hij of zij geeft de schuld aan de jeugd, de werkgever, de maatschappij of wat dan ook zijn slachtofferschap bevestigt. Als codependent ben jij degene die zijn mooie kant ziet, en daardoor het slachtofferschap bevestigt. Daar word je in het begin van de relatie flink op getest (en op uitgezocht). Je integriteit wordt beproefd: ben je nog steeds bereid om te geven? Kun je de verborgen narcist geruststellen in het feit dat hij of zij niet de boosdoener, maar die ellendige familie? Of opdrachtgever? Of vriend? Jij moet zijn ellende harmoniseren en goedpraten. Als je daarmee na verloop van tijd stopt en wat kritische gaat worden, word jij het doelwit van de beschuldigingen en komen de ellenlange ruzies, die vaak pas stoppen als jij je ongelijk inziet en weer terug het plaatje ingaat van de gever, de redder of harmoniseerder.

64. Mensen met verborgen narcisme zijn vaak overgevoelig.

Die gevoelige aard trekt je in het begin waarschijnlijk enorm aan, omdat jij zo nodig bent in het leven van deze persoon. Op een gegeven moment ga je beseffen dat het niet alleen gevoeligheid is, maar overgevoeligheid. Een van de uitdrukking die ik het meest hoor bij het werken met mensen met codependency is deze: ‘Ik moest voortdurend op eieren lopen’. Of: ‘Het leek wel een mijnenveld waar ik doorheen moest lopen, dag in dag uit’. Zoals eerder gezegd: deze mensen met verborgen narcisme kunnen hun gevoelens niet zelf reguleren. Ze voelen zich ongelukkig, waardeloos en staan voortdurend op scherp. Jij bent de regulerende factoor, met je lieve, harmoniserende woorden, je ‘onvoorwaardelijke’ steun en toeverlaat, je nimmer aflatende hulp en liefde. Zolang je die blijft geven en je de shit van de ander weigert te zien of maar in je rugzak neemt, gaat het goed. Maar de verborgen narcist gaat je beproeven. Hij of zij wil steeds blijven voelen en checken of je nog wel loyaal bent, of je nog wel in de gedeelde fantasie blijft geloven (dat hij of zij zielig is en jij de helper of redder). Als de onvermijdelijke scheurtjes in het zorgvuldig gecreëerde scenario komen, begint het akelige ‘op eieren lopen’. Een keer iets verkeerds zeggen dat tegen de gedeelde fantasie in gaat en je hebt de poppen aan het dansen. Dan komt er verwijdering, stonewalling (niet meer tegen je praten), ruzie zoeken of blame shifting (jou de schuld geven). Het devalueren van jou en jouw waarheid komt op gang, waardoor de verborgen narcist je probeert terug in het gareel te krijgen. Als dat niet lukt, krijg je de volle laag woede die hij of zij in zich heeft over je heen. Woede, devaluering en afwijzing. Na een paar dagen trekt de ander weer bij en komt er soms een ‘sorry’, beloofd beterschap en volgt niet zelden zalige goedmaakseks, alles om de oude orde weer te herstellen. Mensen die vaker door deze malle molen zijn gegaan weten dat dit hooguit weer maar een paar dagen of weken duurt voor het patroon weer omdraait.

65. Verborgen narcisten kunnen ‘sorry’ zeggen.

Dit klinkt echt heel gek misschien, maar dit onderscheid de verborgen van de open, grootse narcist. Deze laatste zal nooit van zijn levens dagen sorry zeggen, of erkennen dat hij of zij ernaast zit. De verborgen, kwetsbare narcist kan dat wel. Het is niet zelden een aangeleerd trucje om weer in de gratie te komen. Maar omdat schuld bekennen en sorry zeggen zo krachtig en ontwapenend is, zullen veel mensen die te maken hebben met een verborgen narcist niet zo snel achter het narcisme komen. Dat gaat toch juist om mensen die zichzelf opblazen en groot en onkwetsbaar zijn? Daardoor is het verborgen narcisme ook zo onbekend en gaan er zóveel mensen mee de mist in. Ze missen de signalen, en ontberen de kennis om de patronen te doorzien. De ‘sorry’ van een verborgen narcist is zelden oprecht. Het is een tactiek om je weer terug te winnen.

66. Mensen met verborgen narcisme minachten anderen vaak.

Ze doen dit meestal niet openbaar, omdat ze daarmee hun vermomming prijsgeven. Ze kunnen zich prima voordoen als iemand die het beste met andere voorheeft. Zolang dat maar zichtbaar is voor anderen. Achter gesloten deuren heerst er vaak een heel ander wezen, dat echt neerkijkt op anderen (ondanks dat ze in het gezicht van die ander heel aardig kunnen doen). Hoe ze iemand zien hangt ook sterk af van wat ze aan die ander hebben en hoe die ander hem of haar ziet. Mensen vallen dus in en uit de gratie, afhankelijk van hoe ze zich naar de verborgen narcist opstellen. Als je in de fase komt waarin je het gedrag van de verborgen narcist aan de kaak stelt, val je ontegenzeglijk zelf uit de gratie en kun je rekenen op minachting, ruzie of een van de andere technieken die ingezet wordt om je zand in de ogen te strooien en je aan jezelf te doen twijfelen. Kritiek en minachting worden door Dr. John Gottman als de belangrijkste factoren gezien van een huwelijk of relatie die op het punt staat te eindigen. Hij kon in zijn lab binnen een paar minuten voorspellen welk stel binnen een paar jaar uit elkaar zou gaan. Kritiek en minachting zijn daarbij belangrijke factoren, daarom houden dit soort relaties ook nooit lang stand.

67. Koude empathie.

Vaak zijn mensen met verborgen narcisme openbaar empathisch, hoewel dat meestal ‘koude’ empathie is. Ze weten goed wat er in anderen leeft, doen net of ze meeleven maar leven alleen echt mee als het henzelf betreft. Het zijn ook vaak mensen die altijd iets ergers hebben meegemaakt en het gesprek naar zichzelf toetrekken om hun eigen leed in te brengen. Koude empathie ontstaat vroeg in de jeugd, omdat de ouders van zo iemand voorbij gingen aan de kwetsbaarheid van deze persoon. Tegelijk moesten ze wel goed opletten op de emotionele staat van hun opvoeders, om veilig te zijn. Sommigen werden jong volwassen ouder van hun eigen ouder, wat parentificatie wordt genoemd. Ze hebben dus al vroeg emotioneel voor anderen moeten zorgen zonder dat er iemand was die voor hem of haar zorgde. Ze moesten naar de zielige verhalen van hun eigen ouders luisteren, zonder dat er iemand was die hem of haar troostte of erkende. Dat zorgt voor een lege, koude kern. Daarom raken deze mensen ook verstrikt met mensen die codependent zijn, omdat die juist enorm veel liefde, warmte en aandacht geven.

68. Mensen met verborgen narcisme hebben weinig om geen vermogen om echt naar zichzelf te kijken.

Oppervlakkig gezien doen ze dat misschien wel, ze zijn vaak spiritueel, hebben van alles op het gebied van persoonlijke ontwikkeling gedaan en gebruiken dit zelfs vaak om mee te schermen en te laten zien wat ze allemaal gedaan en bereikt hebben. Maar het échte naar zichzelf kijken ontbreekt en kan vaak ook niet, de narcistische delen zijn afgesplitst en onbewust. Iemand is ook niet per sé narcistische maar heeft narcistische delen. Iemand met een gezond ontwikkeld bewustzijn kan zich bewust zijn van de meer narcistische delen. Iemand met verborgen narcisme kan dat niet. Het ene moment kan je met een zorgzaam en vriendelijk persoon te maken hebben, het andere moment neemt zo’n verborgen narcistisch deel over (zoals in het boek Dr. Jekyl and Mr. Hide) waar de persoon in kwestie zich weinig of niets meer van kan herinneren. Zelfreflectie en het bewust herinneren van hoe dingen zijn gegaan wordt daardoor lastig. Tel daar bij op dat deze mensen altijd gelijk willen hebben en jouw waarheid zullen devalueren, en je krijgt een glimps van zo’n verbinding met een verborgen narcist.

69. Overwaardering en ondergewaardeerd voelen.

Mensen met verborgen narcisme voelen zich meestal ondergewaardeerd. ‘Als iedereen nou eens zou zien en erkennen hoe goed en getalenteerd ik ben…’ zou zomaar een zin zijn die ze niet direct uit zullen spreken maar die wel door al hun doen en laten heen sijpelt. En hier kom jij om de hoek kijken, want als codependent moet jij dit vervormde zelfbeeld steeds bevestigen. Jij moet onvoorwaardelijk in hem of haar geloven. Hier word je in de beginfase van een vriendschap of relatie al op geselecteerd en zul je gedurende de hele relatie op beproefd worden. ‘Sta je nog steeds achter mij? Geloof je nog steeds in mij en mijn vervormde verhaal?’. Deze mensen hebben een gefilterde kijk op hun eigen inspanningen en de waardering daarvan. Daarom voelen ze zich altijd ondergewaardeerd. Jij moet dat bevestigen! Dat is de narcistische voeding die je dag in dag uit moet leveren. Als codependent zie je ook vaak het allermooiste in mensen. Je kunt vaak niet eens iets slechts zien in mensen als je een behoorlijke dosis codependency hebt. Daarom blijven stellen met deze dynamiek ook vaak zo lang verstrikt met elkaar.

70. Mensen met verborgen narcisme zijn vaak introvert.

Ze zijn naar binnen gekeerd, zijn niet graag in grotere gezelschappen en gaan vaak ook hun partner isoleren. Ze houden van een intieme bubbel met één persoon, waarschijnlijk omdat ze dan de meeste invloed uit kunnen oefenen. In grotere gezelschappen moeten ze moeite doen om consistent over te komen en dat kost veel energie. Het isoleren van hun partner doen ze vaak door middel van jaloezie of door anderen in een kwaad daglicht te stellen.

71. Verborgen narcisten bewonderen vaak grootse narcisten.

Narcisme is een verlangen om groots en machtig te zijn. De verborgen narcist wil dat maar kan het niet, en bewondert vaak mensen die dat wel zijn. Dat kunnen spirituele guru’s zijn, of filmsterren, de directeur of een zanger. Vaak zijn verborgen narcisten helemaal in de ban van zo iemand, omdat ze zelf ook zo groots en machtig willen zijn.

72. Ze prijzen je de hemel in en breken je af.

In de eerste fase van een vriendschap of relatie met een verborgen narcist ben je de mooiste persoon op aarde. Je wordt letterlijk de hemel in geprezen. Je wordt geidealiseerd (en de kans is vrij groot dat jij dat op jouw beurt als reactie op jouw idealisering óók gaat doen). Als je goed op zou letten zou je al snel ontdekken dat bepaald gedrag van jou wordt benadrukt en goedkeuring krijgt, vooral dat wat hen voordeel, aandacht of goedkeuring geeft. Maar door de techniek genaamd lovebombing heb je als je dit nog niet of niet vaak hebt meegemaakt, vaak niets in de gaten. Het gaat ook vaak geleidelijk, als een kraan die steeds iets warmer aan wordt gezet. Tot je net als in de gekookte kikker-theorie (waarbij het water steeds warmer wordt zodat de kikker niet in de gaten heeft dat hij langzaam maar zeker gekookt wordt) niet meer weg kan. Het jou de hemel in prijzen heeft namelijk een prijs: je moet hem of haar leveren waarom gevraagd wordt: aandacht, ondersteuning, bewondering, geld, status of seks. Zolang je geeft en meegaat in het script, is er niets aan de hand en blijf je de meest fantastische persoon op deze aardbodem. Als je het script verlaat word je langzaam maar zeker gedevalueerd en tot de grond toe afgebroken.

73. Diepgeworteld wantrouwen.

Mensen met verborgen narcisme vertrouwen niemand en zullen vaak vragen hebben over de integriteit van anderen. Ze zijn zelf master of disguise, meester der vermomming. Ze doen zichzelf vaak publiekelijk heel anders voor dan ze werkelijk zijn. Daarom hebben ze een groot wantrouwen naar anderen, omdat ze denken dat iedereen zo is. Je moet als codependent in vriendschap of relatie dan ook flink je best doen om dichterbij te mogen komen. Vaak hangen ze een zielig verhaal op waardoor ze zo’n gepantserd hart hebben gekregen, en jij met jouw liefde en empathie hebt wellicht het sleuteltje in handen om dichterbij te mogen komen. Stiekem is dat vaak ook de onderliggende fantasie van degene met codependency: met mijn liefde, genegenheid en geduld kan ik hem of haar wél liefde laten voelen en transformeren. Soms is dit zelfs een deel van de gedeelde fantasie.

74. Jaloezie en afgunst.

Mensen met verborgen narcisme hebben zoals je las een diepgeworteld wantrouwen. Niet zelden gaan ze al je gangen na, moet je je verantwoorden waar je heen gaat en met wie je bent. Ze hebben extreme verlatingsangst en zijn bang om jouw hulp, liefde en aandacht kwijt te raken, wat zich uit in jaloezie. Ze kunnen vaak ook het succes van anderen niet hebben, omdat ze zelf in de spotlights willen staan, met hun miskende talent. Vaak gaan jaloezie en afgunst hand in hand, als je af wilt spreken met iemand die iets heeft wat zij niet hebben, wordt die persoon belachelijk gemaakt, of als gevaarlijk afgeschilderd, of word je op een van de talloze andere manieren gemanipuleerd om dit contact los te laten. Zo word je langzaam maar zeker geïsoleerd van je sociale netwerk, familie en vrienden. Codependents vertellen ook vaak: Ik had geen zin in gedoe, en sprak dan maar helemaal niet meer af.

75. Verborgen narcisten willen de relatie snel bezegelen.

Echte liefde voelt kalm, openend, verbredend en verdiepend. Je gaat je steeds meer kunnen ontspannen, vertrouwen en openen, in een rustig tempo. Bij een verbinding met de verborgen narcist gaat dat radicaal anders; er is veel gedoe, hoge passie, intense seks, intense emotionele processen. Mensen die in zo’n relatie zitten of gezeten hebben beschrijven het unaniem als een rollercoaster. Als codependent zijn we vaak vanuit onze vroeg jeugd niet anders gewend. We komen vaak uit onveilige, onstabiele gezinnen of moesten ons best doen om aandacht en liefde te krijgen. We zijn kortgezegd, onveilig gehecht. Daardoor voelt de hoge vibratie van de emotionele rollercoaster met de verborgen narcist in de eerste verliefdheidsfase ook zo vertrouwd en echt. Veel mensen denken dat ze hun Soul Mate of Twin Flame hebben ontmoet. De verborgen narcist zal er alles aan doen om deze gedeelde fantasie in stand te houden. Dit script dat je samen schrijft, de verborgen fantasie, moet ook nog eens snel bezegeld worden. Snel samenwonen, snel trouwen, snel kinderen. Alles om de buit op het droge te krijgen en veilig te stellen. Meestal ga je hier zelf ook nog in mee, omdat je als codependent ongetwijfeld verlatingsangst hebt. De emotionele rollercoaster van hoge passie en emoties voelt niet fijn, misschien denk je wel dat het beter wordt als jullie trouwen of kinderen krijgen. Hoe dan ook, je hebt allebei een aandeel in het snel, snel, snel-verhaal, en het is meestal een verhaal dat niet zo fijn afloopt.

76. Argumenten worden razendsnel omgedraaid.

Dit is een strategie die ieder type narcist toepast, de zogenaamde blameshift. Je brengt iets in waar je je rot over voelt. Mensen met verborgen narcisme zijn er meester in om dat binnen enkele zinnen over hen te laten gaan, hoe rot, bedreigend of beledigend het voor hen is wat je net in wilde brengen. Ik voeg er nog een eigen bedenksel aan toe, wat ik voor het gemak de factshift zal noemen. Je verhaal wordt zodra je het in wil brengen in de kiem gesmoord en op bepaalde feitelijkheid ontkracht, zonder dat er gekeken wordt naar het gevoel of de intentie waarmee je in eerste instantie jouw waarheid of verhaal wilde delen. Dus de schuldvraag omdraaien of inzoomen op feiten terwijl je eigenlijk over een onderliggend gevoel deelt (‘nee, het was niet vorige week vrijdag, het was maandag, want toen ging je naar je moeder. Als je nou niet altijd zo warrig zou zijn, zou je verhaal geloofwaardig overkomen. Nu maak je mij alleen maar boos…’). Mensen die hier langere tijd mee te maken hebben krijgen na verloop van tijd het idee dat ze gek aan het worden zijn. Codependents leggen immers meestal de schuldvraag bij zichzelf. En vaak is er in hun jeugd ook niet echt naar hun waarheid geluisterd, waardoor dit drama zich voor de zoveelste keer voltrekt. Mensen die dit mee maken vertellen mij vaak dat ze in een regressie komen (terugkeer naar een kindstaat), helemaal de weg kwijt raken en dan zelf ongelooflijk boos en onredelijk worden. De verborgen narcist gebruikt ook dit soms om de blameshift in te zetten en de codependent te beschuldigen van onredelijkheid en narcisme.

77. De verborgen narcist maakt gebruik van je onzekerheden.

De eerste liefdesfase wordt door de verborgen narcist gebruikt om je in te palmen en in het juiste script te krijgen door lovebombing, je wordt letterlijk overladen met liefde. En mooie muziek. Romantische etentjes. En nachtenlange gesprekken waarbij je wordt uitgenodigd om steeds meer van jezelf te laten zien, ook je angsten en onzekerheden. De kans is vrij groot dat die later tegen je gebruikt worden. Om je te beleren, te bekritiseren of te devalueren. De verborgen narcist heeft een mentale map van je aangelegd en doe alsof hij of zij je beter kent dan jij jezelf. Als je maar zou luisteren dan zou het wel goed komen met je. Maar je luistert niet, dan moet je het zelf maar weten. Dat soort zinnen zijn vrij gebruikelijk in dergelijke vriendschappen of relaties. Jouw gevoelens en waarheid doen er niet toe, ook al dacht je in het begin van de relatie van wel. Daardoor is de shock ook vaak zo groot voor mensen als ze ontdekken wie ze werkelijk in huis hebben, en dat al die empathische gesprekken gespeeld waren en bedoelt om je in je diepste kwetsbaarheid te leren kennen.

78. Het zijn slechte luisteraars en faken vaak dat ze goede luisteraars zijn.

Mensen met verborgen narcisme willen zelf praten, gehoord worden en medelijden oogsten, of bewonderd worden en aanzien krijgen. Ze nemen grijpen iedere gelegenheid aan om een gesprek naar zichzelf toe te buigen.

79. Ze kunnen zich maar moeilijk in een ander inleven.

Narcisten zijn niet echt in iemand anders geïnteresseerd, tenzij ze er zelf iets aan hebben, dan zijn het ineens weer voorbeeldige luisteraars. In het openbaar kunnen deze mensen die rollen in een ogenblik switchen. Dat is vaak een van de eerste tekens waarbij de codependent gaat zien: er klopt hier iets niet. Deze persoon speelt een spel. Ze doen aardig tegen mensen waarvan ze net in de auto nog gezegd hebben dat ze er een hekel aan hebben. Ze doen alsof ze betrokken en meegaand zijn, ze zijn empathisch en vol humor, maar op een gegeven moment ga je zien dat het een façade is, een masker. Van binnen zit een heel ander persoon, die wrokkig, jaloers en afgunstig is.

80. Mensen met verborgen narcisme spelen je uit tegen anderen en vergelijken je.

Dit is een techniek die triangulatie wordt genoemd (als in triangel, driehoek).  Ze laten je je eigen integriteit in twijfel trekken door er een derde bij te halen, liefst iemand met aanzien of autoriteit. Of ze verspreiden een roddel of gerucht. ‘Weet je wel wat er over je verteld wordt? Ik kan niet zeggen door wie, maar ik hoorde dat je…’ Deze mensen zijn meester in het ter discussie stellen van jouw integriteit. Niet die van hen. Ze zijn immers boven het volk verheven. Maar met dit soort technieken kunnen ze jou ernstig over je eigen integriteit gaan laten twijfelen. Ze nemen je in vertrouwen om te ‘terloops’ iets toe te vertrouwen, iets schijnbaar onbelangrijks, maar doet dat vaak om twijfel en verdeeldheid te zaaien. Ook kunnen ze je met exen vergelijken, en je laten zien wat fantástisch was aan die persoon (zodat je jaloers wordt en ook zo wilt zijn) of verschrikkelijk (zodat je weet hoe je niet moet zijn). Het is kortgezegd een sneaky manier om je manipuleren in gewenst gedrag, en doordat het via en ander gaat, heb je het soms niet zo snel in de gaten.

81. Mensen met verborgen narcisme hebben onderdrukte boosheid.

Vaak hebben ze een air van kwetsbaarheid en vriendelijkheid over zich, maar onder die gespeelde toegankelijkheid zit een diepe laag boosheid. Die komt er te pas en te onpas uit en kan gemakkelijk getriggerd worden. Ik schreef daar al iets over bij het stukje over ‘op eieren lopen’. Mensen die met verborgen narcisme te maken hebben gehad weten waar ik over praat. Vaak komt de onbewuste en weggestopte boosheid over als passieve agressie. Als je er dan naar vraagt is er zogenaamd niets aan de hand. Boosheid is een vorm van kwetsbaarheid, en echte kwetsbaarheid wil iemand met narcisme tegen elke prijs voorkomen.

82. De communicatie met de verborgen narcist heeft verborgen boodschappen.

Het verborgen aspect van deze vorm van narcisme vind je in extremo terug in communicatie. Het zijn meesters in verborgen dubbele boodschappen communiceren, die iemand anders waarschijnlijk niet eens op zou pakken. Jij als partner, vriend, collega of familielid wel, je kent de subtiele lading. Die verwijst namelijk naar iets uit jullie verleden, of het raakt de gedeelde fantasie waarbij hij of zij het slachoffer bent en jij de held of de dader, afhankelijk van in welke fase jullie verbinding of relatie is. Gekmakende communicatie, waar een ander misschien helemaal niets slechts of afwijkends in zou zien, maar het verwijst naar jullie geheime wereld, waarin hij of zij je verstrikt heeft gemaakt, als gecodeerde informatie. Het refereert naar eerder gesprekken, gedeelde fantasie, ruzies, koosnaampjes. Alles om je in het web van verstrikking te brengen, te houden of terug te trekken.

83. Spiritual bypassing (bron: John Welwood) komt veel voor bij verborgen narcisten.

Deze vorm van ontkenning is het negeren en verstoppen van de eigen schaduwdelen en er een pleister overheen plakken van aangeleerde of aangenomen wijsheid of spiritualiteit. Vaak wordt hier ook nog mee gepronkt, ook wel spiritueel materialisme (Chogyam Rinpoche) genoemd. (‘Ik heb 8 Ayahuascaceremonies gedaan’, ‘10 dagen in stilte gezeten’, ‘een opleiding tot Life Coach’ etc.). Het is geen echte spiritualiteit. Dit is juist een proces van het onder ogen zien van de eigen licht en schaduwdelen. Juist op het gebied van spiritualiteit kan de verborgen narcist helemaal los en zich uitleven: in het land der blinden is een oog koning. Veel mensen in dit veld roepen maar wat, zonder dat de wijsheid die ze proclameren belichaamt en doorleefd is.

Zoekonderwerpen voor deze pagina

Verborgen narcisme kenmerken, verborgen narcisten, verborgen narcist herkennen, verborgen narcisme bij mannen herkennen, verborgen narcisme kenmerken, verborgen narcisme gedrag, omgaan met verborgen narcisme

Uitingen en uitspraken van verborgen narcisme

Verborgen narcistische zinnen, Love Bombing (aandacht, affectie en bewondering om gedaan te krijgen wat een narcist wil, manipulatie strategie) en traumabonding/shared fantasy:

Je bent mijn Soulmate, Twinflame, jij voelt als mijn zielsfamilie.

Ik heb het gevoel dat we kennen elkaar al vele levens kennen.

Je bent de mooiste, fijnste, bijzonderste persoon die ik ooit heb ontmoet.

Wat ben je ongelooflijk getalenteerd, ik geloof in jou.

Ik heb mij nog nooit zo gevoeld bij iemand als bij jou.

Door jou voel ik me voor het eerst compleet.

Jouw liefde heelt mij.

Het gaat zoveel beter met mij sinds ik jou ken.

Ik wil 24/7 bij jou zijn, zo fijn is het met jou.

Jij bent de eerste bij wie ik mij zo veilig voel.

Je bent de beste minnaar die ik ooit gehad heb.

Door jou zie ik weer een reden om te willen leven.

Ik wil dat je al mijn vrienden en ouders ontmoet, zo belangrijk ben je voor mij.

Jij bent de enige die mij echt begrijpt.

Ik wil dag en nacht contact met je.

Mijn ex was echt verschrikkelijk, maar jij bent fantastisch.

Jij gaat de vader/moeder van mijn kinderen worden.

Ik ken jou beter dan jij jezelf, ik kan door jouw verdediging en pantsers en maskers heen kijken en zie de mooie mens die je écht bent.

Met mijn liefde en onvoorwaardelijke steun ga je er wel komen.

Niemand zag mij echt, jij wel. Zo fijn dat jij altijd achter mij staat.

Ik wil voor altijd bij jou zijn, ik hou van jou (aangevuld met oneindig veel koosnaampjes).

Bij jou kan ik helemaal mijzelf zijn, je bent zo groot en beschermd en verzorgt mij zo fijn.